واگن باری مورد انتظار اروپا در چشم انداز ۲۰۳۰

این مقاله به همت جناب آقای مهندس ادریسی، سرپرست شرکت ترکیب حمل و نقل و عضو هیات مدیره موسسه صندوق پس انداز کارکنان راه آهن گردآوری و به تالیف رسیده است.

این نوشتار مجموعه ای از پیشنهادات جمع آوری شده درخصوص نوآوری در واگن های باری در سال ۲۰۳۰ می‌باشد . استراتژی توسعه واگن های باری بعنوان بخش مهمی از عوامل ترابری در آن کاملا مشهود است. در دهه های اخیر بازار واگن های باری و سازنده های آن توجه کافی را برای مدرنیزه کردن محصول و یا ترکیب آن در چرخه لجستیک بعمل نیاورده اند.

چرخه نوآوری فنی در ترابری ریلی بار شامل سازندگان ، عرضه کنندگان، مشتریها و شرکت های حمل و نقل، مالکین واگنها، مسئولین راه آهن و مراکز علمی پیشنهادهای سازنده ای درخصوص توسعه بیشتر واگن های باری و مشخصات فنی جدید برای آنها را بصورت قدم به قدم از هم اکنون تا ۲۰۳۰ ارائه داشته اند.

پیشنهادات ارائه شده به معرفی محصول جدید تمرکز داشته اما نیم نگاهی به بازسازی واگن های قدیمی نیز، در صورتیکه اقتصادی بوده و مسائل زیست محیطی را در نظر گرفته باشد، دارد. مدیریت هوشمند منابع در  لجستیک این امکان را به ترابری ریلی نوین خواهد داد تا در سال ۲۰۳۰ پیشنهاداتی برای رشد، افزایش بهره وری و سازگاری در چرخه ترابری ریلی ارائه نماید.

یکی از اهدافی که این نوشتار دنبال آنست، جلب حمایت بخش های سیاستگذار و تهیه کنندگان قوانین مربوطه می باشد.

زمانیکه یک بهبود خاص در قطعات یک واگن وارد چرخه لجستیک مدرن و جهانی می شود، نمی تواند تاثیر چندانی در رشد و رقابت داشته باشد. بلکه این اتفاق زمانی رخ می دهد که همزمان اهداف زیست محیطی را به همراه اصلاحات لازمه بعنوان واگن باری نو با خود داشته باشد. بدین ترتیب می توان سر و صدای ایجاد شده را به میزان زیادی کاهش داده و استقبال عمومی را در استفاده از ترابری ریلی حفظ کرده و در نتیجه تاثیر متقابل را در رفع محدودیت های عملیاتی شاهد بود. این موضوع باعث حمایت و توسعه ارتباطات داخلی انواع مدلهای حمل و معرفی یک سیستم لجستیک مدرن که توسط سیاستگذاران تشویق می شود و در نتیجه باعث استفاده بیشتر از زیر ساخت های موجود خواهد شد، می گردد.

واگن باری نو معرفی شده برای سال ۲۰۳۰ به تقویت ترابری ریلی تاکید خواهد کرد . برای دستیابی به این هدف بایستی همه آنهایی که در اینجا نقشی را ایفا می کنند مانند حامیان، مسئولین دولتی، موسسات علمی و سیاستگذاران را تشویق کنیم تا مسیر مشخصی را برای طی کردن از سال ۲۰۱۴ به بعد هموار سازند.

اقلام و فناوریهای موجود می تواند یک بستر خوبی را برای توسعه سریع در سطوح ملی و کل اروپا ایفا نماید. هرگونه توسعه بیشتر و مطالعات مربوطه بایستی بصورت سیستماتیک به یک فرآیند چند مرحله ای متصل شود.

اساس فعالیت های مشترک جهت توسعه محصول توسط همه طرف های درگیر موضوع ، درک مشترک از چگونگی انجام اقدامات سریع و هدفمند طی شش مرحله از حالا تا سال ۲۰۳۰  بوده و این امر فراتر از شرکت و یا زمینه فعالیت شرکت خاصی می باشد.

خلاصه مطلب:

ترابری ریلی بار یک خدمت سیتماتیک است. سازمانهای متعدد، مشارکت کنندگان و ارائه دهندگان خدمات بدلیل جذابیت ها و عملکرد آن  در جامعه به میزان زیادی مسئولیت می پذیرند.

از یکطرف مزایای ترابری ریلی بار مانند بهره وری بالا در قیاس با زمین مورد نیاز، انرژی مصرفی و تولید پائین آلودگی زیست محیطی مانند گاز های گلخانه ای در جامعه شناخته شده می باشد و از طرف دیگر سهم ترابری ریلی بار در بازار ترابری بار و همچنین بهره وری اقتصادی آن محدود است.

این نوشتار بر کلیدی ترین عامل “توسعه بیشتر ترابری ریلی بار” و تقویت بهره وری آن با توسعه محصول جدید یعنی ” واگن باری” تاکید دارد. در این مطلب موضوعات مهم و راه حل های عملی درخصوص نوآوری واگن های باری تا سال ۲۰۳۰ بعنوان عامل رشد و توسعه ترابری باری در اروپا و شامل سوئیس بصورت خلاصه ارائه شده است.

ایده اصلی نوآوری در واگن باری شامل استفاده از مفاهیم فنی در طراحی و عملیاتی در بهره برداری از آن است.

برای جامه عمل پوشیدن مطالب عنوان شده لازم است اهداف جدیدی مطرح شود تا یک فرآیند کارا، هماهنگ شده و مستدام از نوآوری در سطح ملی و بین المللی تعریف شوند.

حدود دو سال است که مجموعه ای از شرکت ها و بخش هایی که متقابلا در تعامل با یکدیگر هستند شامل بخش تحقیق و توسعه راه آهن ها، مشتریان، موسسات حمل و نقل ، مالکین واگنها و همچنین سازندگان واگن ها و تامین کنندگان قطعات آنها با کمک مراکز علمی بصورت سیستماتیک روی این شیوه مذاکره کرده و تلاش هایی را بعمل می آورند.

حرکت قدم به قدم برای رسیدن به واگن باری نوآوری شده در سال ۲۰۳۰ از طریق معرفی فناوریهای هدفمند و قطعاتی که در سطح گسترده ای وجود داشته و یا درمراحل پیشرفته آزمایش هستند ادامه دارد.

انتخاب و ترکیب فناوریها و قطعات به گونه ای خواهد بود که رقابت را افزایش داده و رشد کارائی اقتصادی، افزایش منافع ملموس مشتریان و بیش از همیشه حفظ محیط زیست را مد نظر قرار خواهد داد.

واگن باری نوآوری شده امکان استفاده از فناوریهایی که تاکنون از آنها استفاده نشده و یا اگر استفاده شده در موارد خاص بوده را فراهم کرده و به سرعت با داشتن منافع عملیاتی و لجستیکی استقبال عمومی از ترابری ریلی را به همراه خواهد داشت. این شیوه منافعی مانند کاهش زمان حمل اقلام، بکارگیری کارآتر واگن، افزایش سایز، افزایش ظرفیت واگن، در دسترس بودن اطلاعات به روز خصوصا” اطلاعات کیفی محموله و وضعیت حمل، کاهش قابل توجه آلودگی صدا و کاهش هزینه عمر محصول را با خود به همراه خواهد داشت.

بهره گیری کامل از فرصت های فنی و عملیاتی اشاره شده باعث افزایش نرخ بهره برداری از زیر ساخت های فعلی شده و علاقمندی به استفاده از واگن های باری را نزد مشتریان، بهره برداران و همچنین سیاستگذاران و عموم جامعه افزایش خواهد داد.

چنانچه صرفا” نسبت به اصلاح برخی جنبه های محدود واگن های باری موجود اقدام شود، نمی توان انتظار مشارکت قابل توجه در رشد را داشت. مسیر اصلی برای افزایش رشد، استفاده از واگن باری نوآوری شده است که هم مسائل زیست محیطی و هم استفاده از منابع انرژی را مد نظر قرار داده باشد.

لازم است به محدودیت های طراحی و ترکیب قطعات فعلی و یا جدید و عملیات مربوط به بهره برداری از واگن ها فارغ آمد . منابع مالی بایستی در راستای داشتن رشد پایدار صرف شوند. با تحقیق و توسعه می توان منافع بیشتری را متوجه فناوری، عملیات بهره برداری و مسائل زیست محیطی نمود.

براساس واگن باری نوآوری شده در سال ۲۰۳۰ و موضوعات مطروحه در “مسائل آتی ۵L” می توان توان رقابت را افزایش داده و دستیابی به رشد پایدار را در ترابری ریلی بار امکان پذیر کرد.

“مسائل آتی ۵L” چارچوبی را برای پنج عامل رشد که بعنوان عوامل موفقیت در معرفی واگن باری نوآوری شده تلقی می شوند، ارائه می دارد :

آلودگی صوتی پائین، وزن سبک، عمر طولانی، قابلیت های لجستیکی بالا وهزینه های بهای تمام شده عمر محور

پیشنهادهای فنی و عملیاتی که بر عوامل رشد و حفظ تاثیرات آنها تاکید دارند بصورت معجزه آسایی عمل نمی کند بلکه بایستی قطعات و عوامل در اختیار با یکدیگر ترکیب شده و به عملکرد و اهداف متمرکز شوند این موضوع همزمان باعث جذابیت و تقویت صنایع واگن سازی اروپا در بازار جهانی خواهد شد.

اگر نرخ رشد برای سهم ترابری ریلی بار در اروپا تا سال ۲۰۳۰ به میزان ۲۷-۲۵ درصد در نظر گرفته شده باشد بدین معنی خواهد بود که بخش ریلی ۲۸۶ میلیارد تن / کیلومتر بیشتر از آنچه قبلا” پیش بینی شده بود را انجام خواهد داد . این بدین معنی خواهد بود که این کشورها همچنانکه می خواهند و انتظار می رود تلاش قابل توجهی را در راستای جدایی رشد اقتصاد خود و تولید آلودگیهای زیست محیطی ( مانند CO2) بعمل خواهند آورد. اثر این موضوع تقویت فعالیت هایی در سوئیس با هدف افزایش سهم ترابری ریلی از منطقه آلپ خواهد بود. از طرف دیگر پیش شرط چنین رشدی بدست آوردن بهبود در کارایی اقتصادی ترابری ریلی بار در تمامی کشورها خواهد بود و این همان دلیل است که نوآوری واگن باری را مطرح می کند.

اقدامات اجرایی گروه های علاقمند شامل مسئولین راه آهن، موسسات ترابری ریلی، فروشندگان قسطی واگن ها، سازندگان واگن و تامین کنندگان قطعات آنها باعث افزایش کارایی و بهره وری این بخش شده و برنامه های سرمایه گذاری را بدنبال خواهد داشت.

سرمایه گذاران و سیاستگذاران می توانند برنامه های استراتژیک خود را در ارتباط نزدیک با انجمن های این بخش و مسئولان ذیربط آن شفاف سازی نمایند. این موضوع باعث ایجاد یک فرصت واقعی برای معرفی واگن باری نوآوری شده در اروپا و سوئیس خواهد شد.

ترکیب دو استراتژی ذیل کاربرد عملی معرفی واگن باری نوآوری شده تا سال ۲۰۳۰ را تضمین خواهد کرد معرفی  یک واگن جدید و دوم تعمیر و بازسازی واگن های موجود. فعالیت هماهنگ شده و سریع طی سالهای “۲۰۱۴ تا ۲۰۳۰ ” جهت انجام این عمل ضروری است. اگر برنامه بازسازی واگن های موجود در ناوگان ریلی به زمانی فراتر از سالهای یاد شده تداوم یابد نه تنها شانس معرفی و رشد واگن های باری نوآوری شده کاهش خواهد یافت، بلکه اجماع صورت گرفته در اینخصوص نیز با موانع جدی مواجه خواهد شد.

در دسترس بودن به موقع منابع مالی، معرفی بموقع واگن نوآوری شده توسط سازندگان واگن را تضمین خواهد کرد. چنانچه آلمان،  اروپا و سایر ارائه دهندگان خدمات ترابری بار خواهان معرفی واگن نوآوری شده و بموقع هستند ، انتظار اینست که یک برنامه چند مرحله ای هماهنگ شده و همگون با بازار از سال ۲۰۱۴ شروع و به اجرا در بیاید.

در مقایسه با شرایط فعلی، واگن نوآوری شده در بهره برداری جهانی و در گذر از مرزهای ریلی کشورها، تاثیرات مثبتی در مدرنیزه کردن و رقابتی بودن ترابری ریلی خواهد گذاشت. این تاثیرات به اشکال گوناگون شامل افزایش بهره وری از طریق استاندارد سازی، بهینه کردن فرآیندها، کاهش آلودگی صوتی و ساده سازی در تولید محصولات ریلی و همچنین ارتباطات داخلی، نمود خواهد داشت.  

چالش های پیش روی ترابری باری ریلی

۱٫۱- رشد و تغییر در بازار ترابری باری

بازار ترابری باری بعنوان یک کل، ارتباط مستقیمی با توسعه اقتصاد جهانی دارد. پس از بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸ ، کشورهای اروپایی به تدریج تا سال ۲۰۱۱ بر مشکلات اقتصادی خود فائق آمدند. علیرغم سختی پیش بینی چرخه های اقتصادی، رشد تقاضا برای ترابری را در سالهای پیش رو می توان متصور بود. از آنجائیکه توسعه فناوریهای تولید تداوم می یابد لذا مشتریان ترابری باری انتظار ارائه خدمات ترابری و ظرفیت های بهینه شده ( لجستیکی) از طرف ارائه دهندگان این خدمات خواهند داشت. تجزیه و تحلیل های علمی و چالش های آتی ترابری بار و روند آنها را  شکل زیر برای کشور آلمان نشان می دهد:

شاخصه اصلی جهانی شدن که وجود شبکه های تولید جهانی و تعاملات اقتصادی است، چالشی را روبروی تامین کنندگان خدمات لجستیکی و شرکت های ترابری دال بر ارائه خدمات سفارشی حمل و نقل بین المللی و درون مرزی در کشورهای مختلف مطرح می کند.

با افزایش شعب ملی و بین المللی تولید در آینده، نیاز به ترابری بار در فواصل طولانی بین مراکز مختلف تولید، بیشتر مورد نیاز خواهد بود. حجم خالص کالاهای مورد نظر بیانگر افزایش در ترابری بار در دهه های آتی خواهد بود که در شکل ۲-۱ نشان داده شده است.

محصولات بصورت فزاینده ای گرایش به بازار محوری خواهند داشت تقاضا برای موارد خاص و ارائه خدمات اضافی برای افزایش ارزش فیزیکی کالاها تقویت خواهد شد. از منظر اقتصادی این موضوع”تاثیر ترکیب کالاها” را مطرح خواهد کرد یعنی : یک تغییر در نوع و ترکیب کالاهای سنگین و فله ای مانند زغال سنگ و اوره که مناسب برای ترابری ریلی هستند، به طرف کالاهای سبک، دارای ارزش بالا و در محموله های کوچکتر که نیازمند وسایل ترابری با کیفیت بالاتری هستند اتفاق خواهد افتاد(شکل ۳-۱)

ترابری ریلی که عمده مشتریان فعلی آن دارندگان کالاهای سنگین و فله ای هستند از تغییر اشاره شده متاثر خواهند شد و حتی پیش بینی می شود در برخی موارد حجم ترابری اینگونه کالاها در سالهای پیش رو کاهش یابد(شکل ۴-۱)

علاوه به تغییرات در ارتباطات داخلی شرکتها در عرصه بین المللی، جهانی شدن و بهبود فرآیند تبادل اطلاعات باعث معرفی و توسعه مفاهیم جدید تولید و لجستیک شده و بار و اطلاعات آن بصورت جهانی خود را بهینه می کند . از این موضوعات بعنوان تاثیرات لجستیکی یاد می شود که عامل زمان حمل نیز اثر مضاعفی بر آن می گذارد.

انواع مدل های حمل به این تغییرات عظیم پاسخگو هستند، همزمان استفاده از فرآیند داده های الکترونیکی نسبت به گذشته افزایش یافته و فناوری اطلاعات خود را با نیازمندیهای مشتریان وفق می دهد.

عوامل اشاره شده در فوق تاثیر مستقیمی در توزیع حجم بار در مدل های حمل و نقل دارد. چنانچه ترابری ریلی خود را کاراتر از سایر مدل های ترابری خصوصا” جاده ای کند می تواند بخشی از افزایش حجم بار را در سطح ملی و بین المللی جذب کند.

تا سال ۲۰۳۰ عوامل مختلف و از جمله با نوآوری در طراحی و ساخت واگن باری تغییراتی را در مدل های حمل و نقل شاهد خواهیم بود. اصلاحات فنی انجام شده در شبکه استاندارد ریلی اروپا باعث افزایش جذابیت و بهره وری ترابری ریلی در زنجیره لجستیک خواهد شد. (شکل ۵-۱)

بدون یک تغییر در مدل های حمل و نقل به نفع ترابری ریلی، رشد ترابری بار در دست یافتن به اهداف تعیین شده در سطح ملی و زیست محیطی اروپا با مشکل مواجه خواهد شد. جهت انجام اصلاحات و بهبود شرایط رقابتی در ترابری ریلی ضروری است:

• سریعا” جذابیت، بهره وری اقتصادی و عملکردی ترابری ریلی افزایش یابد.
• ترابری ریلی با زنجیره لجستیکی هماهنگ شود.
• اصلاحات لازم باتوجه به تغییرات آب و هوایی و مسائل زیست محیطی انجام و تولید آلودگیهای زیست محیطی کاهش یابد.

اگر افزایش سهم ترابری باری ریلی را در اروپا ۲۷-۲۵ درصد با معرفی واگن باری نوآوری شده بعنوان یک هدف روشن تلقی کنیم، بدین معنی خواهد بود که بایستی ناوگان فعلی حدود ۲۸۶ میلیارد تن/کیلومتر بیش از شرایط فعلی، توسط راه آهن حمل و نقل شود. سهم آلمان از بار اشاره شده ۲۲ میلیارد تن/کیلومتر خواهد بود.

با انجام مورد فوق کشورهای اروپایی خواهند توانست انتظارات مربوط به جدایی قابل توجه رشد اقتصادی خودشان از صنایعی که تولید کننده آلودگی گاز CO2 می باشند، جامه عمل بپوشانند. علاوه بر این سیاست هایی که توسط  کشور سوئیس در استفاده از ترابری ریلی بار مخصوصا” در منطقه آلپ به کار گرفته می شود، این تاثیرات را تشدید می کند. از طرف دیگر رشد تمامی کشورهای اروپایی زمانی اتفاق می افتد که عملکرد اقتصادی ترابری باری ریلی بهبود یابد و این امر زمانی تحقق خواهد یافت که واگن باری نوآوری شده مورد بهره برداری قرار گیرد. برای دستیابی به اهداف اشاره شده علاوه بر نوآوری در محصول و اقدامات کارآ و موثر، اقدامات حمایتی کلیه بخش هایی که در جنبه های مختلف ترابری باری ریلی ایفای نقش می کنند را می طلبد. این امر مدرن کردن قطعات و بهتر کردن عملکرد آنان را بدنبال خواهد داشت. لازم است سرمایه گذاری روی توسعه واگن باری و افزایش بهره وری و ماندگاری آن متمرکز شود. امروزه واگن باری نقش مهمی در ترابری باری ریلی ایفا می کند و ایفا خواهد کرد.

۱٫۲ . مشارکت در مفهوم ترابری پویا و پایدار

پیش بینی روند بازار برای ترابری بار با در نظر گرفتن مسائل اقتصادی، زیست محیطی و نیازمندیهای اجتماعی بیانگر رشد بیشتر در طولانی مدت می باشد . سیاست ترابری مشترک در کمیسیون اتحادیه اروپا براساس پویایی پایدار می باشد. این شیوه برخورد، دربرگیرنده تمامی ایده های مربوط به محافظت از حق شهروندان با فرض عدم تغییر اساسی در نیازمندیهای ترابری آنها در آینده می باشد.

چنانچه تمامی جوانب مفهوم ترابری یکپارچه در نظر گرفته شود یک مشارکت جدی از ترابری ریلی مورد انتظار است. امروزه حدود ۲۰% آلودگی گاز Co2  جهان در بخش ترابری تولید می شود که ۳/۱ آن را ترابری جاده ای به تنهایی به خود اختصاص داده است . حدود ۷۰% ترافیک ترابری با استفاده از سوخت فسیلی انجام می پذیرد. ترابری ریلی می تواند مشارکت قابل توجهی در بهبود این شراسط داشته باشد و تصمیمات مربوط به استفاده از منابع انرژی تجدید پذیر در راه آهن های برقی اتخاذ شده است. هدف کمیسیون اتحادیه اروپا کاهش ۲۰ درصدی آلودگی گاز Co2 تا سال ۲۰۳۰ در قیاس با سال ۲۰۰۸ و ۶۰ درصدی تا سال ۲۰۵۰ در قیاس با سال ۲۰۰۹ و همچنین کاهش قابل توجه مصرف انرژی می باشد . حتی اگر ترابری جاده ای خود را با شرایط زیست محیطی وفق دهد، باز هم انتظار اینست که سهم ترابری ریلی بار در مقایسه با سایر شیوه های ترابری بیشتر بوده و تفاوت فاحشی داشته باشد.

علاوه بر موارد فوق تقاضا برای موارد زیر در ترابری بار بعنوان نقش میان بخشی بین مسائل زیست محیطی و مسائل اجتماعی مطرح است:

ó آلودگی صوتی داشتن

ó پاکیزه بودن

ó نیاز به زمین کمتر داشتن

ó شرایط کاری بهتر داشتن

فاکتور اصلی و حیاتی در آینده ترابری بار در اروپا فاکتور آلودگی صوتی و شیوه های نوآوری برای چالش با این موضوع و کاهش آن می باشد. این موضوع نیز روشن است که ترابری بار بعنوان زنجیره ای از لجستیک عرضه و تبادل کالاها و اقلام را در جامعه بعهده دارد و از این منظر نقش مهمی در بهبود شرایط زندگی در جامعه ایفاء می کند .

برای داشتن یک ترابری پایدار اقتصادی، داشتن یک ناوگان مدرن که عملکرد ترابری و زنجیره لجستیک را بهبود ببخشد، ضروری است. مدل مورد نظر اتحادیه اروپا اولویت بالا و برابری را به معرفی وسیله حمل جدید و زیر ساخت مربوطه می دهد. هر دو عامل نقش مهمی در جذب فعالیت های بازرگانی و پشتیبانی لجستیکی دارند. درخصوص ترابری ریلی بار، واگن باری نقش محوری داشته و تاثیر اساسی در پایداری اقتصادی بخش دارد . در واقع واگن رابط بین ترابری ریلی و لجستیک است .

تقاضا برای داشتن ترابری پویای پایدار در ارتباط با مسائل زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی چالشهایی را پیش روی ترابری باری قرار می دهد که لازم است با مفاهیم و راههای بدیع تمامی جوانب پایداری را تامین نمایند. ( شکل ۶-۱ )

جدای از اینکه ترابری ریلی بار نقش خود را در ترابری پایدار ریلی ایفا می کند می توان از طریق ایجاد ارتباطات داخلی و یکپارچه سازی بصورت زنجیره لجستیک در رسیدن به اهداف مربوط به داشتن ترابری پایدار باری تاثیر گذاشت. اگر جریان حمل کالاها بصورت ارتباطات داخلی با یکدیگر مرتبط شوند، می توان به یک پیشرفت پایداری در تعادل بین مسائل اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی دست یافت. برای استفاده از تمام ظرفیت شیوه پیشنهادی ایجاد ارتباط بین راه حل ها و اقدامات در هنگام استفاده از منابع اهمیت بسزایی پیدا می کند . لذا مدیریت هوشمند منابع بعنوان عامل مهمی در پایداری و رقابت مطرح می شود.

۱٫۳- مدیریت هوشمند منابع

واگن باری و سامانه حرکتی آن، زیر ساختارهای موجود، فناوریهای مربوط به بارگذاری و تخلیه، فرآینده تبادل اطلاعات ، مفاهیم تولید و نیروی انسانی جزو منابع مهمی هستند که بصورت حائل بین مشتری و ترابری نقش ایفا می کنند .

واگن های باری بعنوان حلقه ای از فرآیند لجستیک بصورت مستقیم و یا غیر مستقیم از شش گروه زیر تاثیر می پذیرند:

• مالکین واگن
• مسئولین راه آهن
• بهره برداران از زیر ساخت ها
• صنایع ریلی ( سازندگان واگن ، قطعات و مراکز تعمیراتی)
• مراکز سیاستگذاری و صادر کنندگان دستورالعمل ها

بازیگران اصلی ترابری بار هر کدام نقشی را بعهده دارند که بطور خلاصه در زیر نشان داده شده است: (شکل ۷-۱)

وظایف و علایق بازیگران اصلی ترابری ریلی بار:

مشتریان:

مشتریان ترابری باری ریلی علاقمند واگن های باری که نیازمندی لجستیکی آنها را تامین می کند و با فرآیند بارگذاری و تخلیه بار آنها مناسب بوده و خدمات بهتری را ارائه می دارد، هستند . علاوه بر در اختیار بودن کالای مورد حمل ، در اختیار بودن اطلاعات ذیربط مانند ایمنی کالا، اطمینان از به موقع انجام شدن حمل  و زمان برگشت واگن نیز مورد توجه مشتریان می باشد. همچنین مشتریان علاقمند افزایش حجم و وزن بار حمل شده هستند. حفظ مسائل زیست محیطی نیز روز به روز از اهمیت بسزایی برخوردار می شود.

مالکین واگن ها:

مالکین واگن ها معمولا یا خود از آنها برای ترابری ریلی بار استفاده می کنند و یا بصورت لیزینگ و اجاره ای جهت بهره برداری به سایر شرکتها واگذار می کنند.

از آنجائیکه مراکز تعمیر و نگهداری و هزینه های تعمیر نیز مهم هستند لذا مالکین واگن ها حساسیت بالایی درخصوص بهای تمام شده خرید واگن ها، هزینه های تعمیرات آنها و همچنین در مورد عمر طولانی بهره برداری واگن ها نشان می دهند.

هرگونه نوآوری در واگن باری زمانی مورد علاقه مالکین قرار خواهد گرفت که منافع اقتصادی برای آنها ایجاد نماید. اگر اثر نوآوریها بصورت اقتصادی در منحنی عمر محصول خود را به مالکین نشان دهد پذیرش نوآوری توسط آنها تقویت خواهد شد.

بهره برداران از شبکه ریلی:

این شرکت ها واگن های باری را در شبکه ریلی مورد بهره برداری قرار داده و خدمات ترابری و لجستیکی ارائه می دارند. این شرکت ها به دنبال نرخ های اجاره پائین و ظرفیت حمل بار بالا می باشند.

آلودگی صوتی پائین و تولید پائین گازهای گلخانه ای نیز بصورت فزاینده ای مورد علاقه این شرکتها در بهره برداری از واگن های باری می باشد. اینها نیز علیرغم اینکه نوآوری در محصول  افزایش قیمت و هزینه اجاره را به دنبال خود دارد، چنانچه این نوآوری با افزایش بهره وری واگن ها را باعث شود از آن استقبال می کنند.

بهره برداران زیر ساختارها:

بهره برداری از زیر ساختارهای شبکه ریلی توسط شرکتهای سهامی عام و یا بخش خصوصی انجام می پذیرد . تعامل بهینه بین زیر ساختارهای شبکه ریلی و واگن های باری در هماهنگی فنی واگن های باری، خصوصا” چرخ و محور می باشد که  اهمیت بالایی برای بهره برداران از شبکه ریلی دارد. هدف اصلی مسئولین شبکه ریلی افزایش نرخ بهره برداری از خطوط ریلی با حداقل هزینه های تولید، تعمیرات و بهره برداری است این هدف با انجام اموری مانند افزایش ظرفیت و طول قطار حاصل می شود که نیازمند افزایش مجددی در بار مجاز محوری از ۲۲٫۵ تن به ۲۵ تن می باشد .

صنایع ریلی :

صنایع ریلی مسئولیت معرفی و ساخت واگن های باری براساس نیازمندیهای مالکین و اجاره کنندگان واگن ها را بعهده دارند.

اخیرا” صنایع ریلی مجبور شده اند تائیدیه TSI را برای کشورهای اتحادیه اروپا اخذ نمایند.

صنایع ریلی جهت داشتن نوآوری در محصول خود نیازمند اخذ اطلاعات عملکردی واگن ها از مالکین ، بهره برداران و مسئولین زیر ساخت شبکه ریلی هستند.

قوانین و مقررات مربوط به ترابری بار توسط بخش های سیاسگذاری با هدف اطمینان از ایمنی و ایجاد رقابت تهیه می شود. تطابق با سیاستهای زیست محیطی و ایجاد ارتباطات داخلی بین شیوه های مختلف حمل و نقل بصورت فزاینده ای اهمیت پیدا می کند. بعنوان مورد خاص، مزیت تولید کم آلودگی گاز کربن باعث شده است که سیاستگزاران به میزان قابل توجهی و بصورت دائمی در فکر این باشند که سهم ترابری ریلی بار توسط واگن های باری را در مسافت های متوسط و طولانی بالا ببرند. برای داشتن یک سیستم ترابری ریلی بار خوب و مدیریت منابع جامع ضروری است شرایط زیر تحقق یابد:

• داشتن نوآوری کارا و مدیریت دانش
• داشتن همکاری خوب بین بازیگران اصلی ترابری ریلی بار علیرغم وجود علایق و منافع متفاوت آنها
• تمرکز کافی روی منافع و بهره وری اقتصادی در مراحل طراحی و بهره برداری از واگن های باری.
• در اختیار بودن به موقع واگن های باری نوآوری شده
• وجود ارتباطات متقابل بین منابع و خدمات ارائه شده

این تنها مسیری است که می توان از طریق آن وظایف لجستیکی را بصورت کامل و در سطح استاندارد بالایی به انجام رساند و سهم جدیدی از بازار ترابری را بدست آورد. بدون توجه به دانسته های قبلی و اصول عملکردی در رابطه با نحوه مدیریت واگن های ریلی باری، مدیریت هوشمند منابع در ترابری بار بصورت یک توهم باقی خواهد ماند و علیرغم افزایش در تقاضا برای ترابری ریلی باری، کارآئی آن نسبت به سایر شیوه های ترابری عقب خواهد ماند. برای ایجاد یک نگرش قوی منافع محور، جامع و کارآی پایدار در ترابری ریلی بار، ضروری است نسل جدیدی از واگن های باری معرفی و درک جدیدی  از نحوه بهره برداری از آنها بدست آید.

موقعیت رقابتی ترابری ریلی بار تنها در صورتی می تواند تقویت شده و به اهداف رشدی خود دست یابد که نقش برتر خود را در معرفی واگن باری نوآوری شده تا سال ۲۰۳۰ ایفا و به سرعت آنرا به مشتریان ارائه تا جهت رفع نیازهای حمل و نقل فعلی و لجستیکی آتی خود مورد بهره برداری قرار دهند.

واگن باری بعنوان اصلی ترین عنصر ترابری مدرن ریلی باری:

۲٫۱ دستیابی به کارآیی جدید و افزایش قابلیت رشد

واگن باری نقش پلی را در ایجاد ارتباط بین مکان و زمان در ترابری و زنجیره لجستیک ایفا می کند. جهت مقابله با چالشهای مطرح شده در بخش های قبلی مانند ، تغییرات در ماهیت کالاهای مورد حمل، داشتن پویایی پایدار ، مدیریت هوشمند منابع ، توسعه بازار و بهره وری بالای اقتصادی ضروری است مفاهیم جدیدی تعریف و به اجرا در آیند.

به کارگیری فناوریهای پایدار بعنوان موضوعات اصلی جاری و آتی  برای تمامی آنهایی که در ترابری ریلی نقش ایفا می کنند ، مطرح خواهد شد. اغلب مشتریان واگن های باری و سایر افراد ذیربط خواهان عمر خدمتی بالای محصول و کیفیت بالای واگن های باری و قطعات تشکیل دهنده آن هستند . امروزه بسیاری از این درخواستها هنوز بی پاسخ مانده است. برای داشتن فرآیند پایدار و حفظ منابع در زنجیره لجستیک ضروری خواهد بود که مفاهیم مشخصات فنی عمومی و عملکردی واگن باری برای سال ۲۰۳۰ تعریف شود.

از سال ۱۹۹۶ که برنامه خصوصی سازی در ترابری ریلی شروع شد اقدامات و تسهیلات مختلفی به خرج داده شده تا شرایط رقابتی بهبود یافته و بستر رشد ترابری ریلی فراهم شود.

موفقیت هر چه بیشتر ترابری ریلی موقعیت آن را نزد مشتریان زنجیره لجستیک بصورت دائمی تثبیت کرده و خواسته سیاستگزاران و جامعه درخصوص مسائل زیست محیطی و استفاده صحیح از منابع را برآورده می سازد.

به همین دلیل است که هدف ترابری ریلی برای سال ۲۰۳۰ ارائه پیشنهادی است که بتواند با رقیب دیرینه خود یعنی کامیون رقابت کرده و کارآیی و بهره وری بالایی را به مشتریان خود عرضه نماید. امروزه ترابری ریلی بار از موانعی بشرح زیر رنج می برد که هریک به اندازه ای برای آن محدودیت درست کرده و یا حتی تهدیداتی را برای آن در زنجیره لجستیک ایجاد کرده اند :

• مفاهیم و تجهیزات ریلی
• اتلاف وقت هنگام عزیمت از مبدا و تخلیه در مقصد و همچنین طی سفر در زنجیره ترابری
• بالا بودن هزینه های جابجایی در ایستگاهها
• پائین بودن سطح اتوماسیون

در بیشتر مواقع تعداد واگن های باری در اختیار بعنوان یکی از موانع ذکر و بخشی نارضایتی مشتریان را به حساب آن می گذارند . چنانچه قرار است وضعیت فعلی بهبود یابد و در آینده ترابری ریلی توسعه یابد، لذا بایستی موانع ذکر شده رفع شوند. یکی از راهها استفاده از تجهیزات موجود است ولی از طرف دیگر اقلام و تجهیزاتی وجود دارند که در سایر صنایع مورد بهره برداری قرار گرفته اما هنوز در ترابری ریلی مورد استفاده قرار نگرفته اند که استفاده از آنها نیازمند تحقیقات و معرفی محصولات جدید است.

۲٫۲ واگن باری در مرکز توجهات برای نوآوری

بهبود عملکرد ترابری ریلی از طریق معرفی فناوریهای جدید در صنایع ریلی و اثرات آن در بهره برداری بصورت تئوریک در آلمان و سایر کشورهای غربی مطرح است. اما این شیوه از یکپارچگی کافی برخوردار نبوده و قدم های اولیه ای برای آن برداشته شده و یا فقط با اهداف خاصی در حمل و نقل های خاص به کار گرفته شده است.

فعالیت های قبلی بر روی کاهش هزینه اقلام تشکیل دهنده سامانه ترابری ریلی مانند زیر ساختار ریلی ، هزینه های نگهداری ایستگاهها ، کارگاهها ، فرآیندهای عملیاتی ، لکوموتیوها و بکارگیری پرسنل متمرکز شده  و این میتواند یکی از دلایل ناکافی بودن سودآوری و رشد این بخش باشد. احتمالا” بعید است که براساس فناوریهای  موجود به آن سطحی از رشد در بخش ترابری ریلی آلمان و اروپا که مورد انتظار است، دست یافت. علاوه بر این بایستی در نظر داشته باشیم فرآیندهای عملیاتی بخش ریلی بصورت فزاینده ای براساس شیوه های تولید صنعتی استاندارد می شوند. نگاه سیستماتیک به استفاده از واگن باری این امکان را به ما می دهد تا بتوانیم عوامل اصلی رشد پایدار را شناسایی کنیم . این یک ارتباط هوشمند بین لجستیک ترابری و لجستیک صنعت در سایت های مشتریان می باشد. (به شکل ۱-۲ مراجعه شود)

با نگرش از این زاویه و با در نظر گرفتن اینکه هم لجستیک ترابری و هم لجستیک صنعت به مسائلی مانند اقتصاد، مسائل زیست محیطی و عوامل اجتماعی متمرکز شده اند، زمینه های معرفی نوآوری در حیطه های زیر مورد انتظار است:

• واگن باری و فرآیندهای عملیاتی
• واگن باری و فرآیند های لجستیک
• واگن باری و محیط زیست، آلودگی صوتی و انرژی

این نوآوریها در صورتی اثرات خود را بخوبی خواهند گذاشت که بصورت مستدام و مدلهای هماهنگ شده معرفی شوند و به کمپانی و یا مناطق خاصی محدود نگردند. برای دستیابی به اهداف یاد شده لازم است برنامه کاری برای فعالیت ها تائیدیه  در سطوح ملی و بین المللی را داشته باشد.

با در نظر گرفتن نیازمندیهای ترابری و لجستیک و همچنین واگن باری بعنوان عامل ارتباط این دو بخش، نوآوری واگن باری در موارد ذیل قابل دستیابی است:

• ابعاد واگن
• اقلام تشکیل دهنده واگن
• بهینه سازی عملیات و فرآیندها
• استفاده از ابزارهای هوشمند مانند فناوری سنسورها، ردیابی، نظارت به شرایط واگن و محموله بصورت زنده و …)
• مسائل زیست محیطی .

سوال اساسی در دستیابی به شرایط رقابتی و رشد ترابری ریلی، اینست که چگونه و به چه میزان استفاده از فناوری های جدید صنایع ریلی و بهینه کردن فرآیندهای عملیات بهره برداری از واگن ها تا سال ۲۰۳۰  می تواند در موارد ذیل حاصل شود:

• افزایش بهره وری
• کاهش بهای تمام شده تولید
• افزایش سودآوری مشتری

نقش اصلی واگن باری در اجرای نوآوریها و اثرات و مزیتهای شیوه های به کار گرفته شده در شکل ۲-۲ نشان داده شده است:‌

شکل های ۱-۲ و ۲-۲ و ارتباطات بین آنها ما را به این نتیجه می رساند که در گذشته پتانسیل نوآوریهای واگن باری خیلی کند در نظر گرفته می شده است. نتایج عدم توجه فوق بایستی سریعا” اصلاح شده و توسعه لازم در واگن باری داده شود . نوآوری باعث بهبود کارآیی و بهره وری در استفاده از واگن باری خواهد شد.

۳-۲ غلبه بر اثرات منفی ترافیک ریلی

واگن باری عامل اصلی جهت کاهش قابل توجه اثرات منفی ترافیک ریلی است . واگن باری در ارتباط مستقیم با ایجاد آلودگی صوتی و اشغال فضا در ریل می باشد . واگن های مدرن باری می تواند بار قابل توجهی را به نسبت وزن خود حمل کند و این امکان را میسر می سازد که با         ناوگان مشابه میزان بار حمل شده را افزایش داد . استفاده از فناوری طراحی واگن با وزن کمتر فرآیند نوآوری را می تواند تسریع بخشد.

ترابری ریلی بار در مقایسه با ترابری جاده ای و هوایی مزایای قابل توجهی را در رابطه با تولید کمتر گازهای گلخانه ای و مصرف کمتر انرژی ارائه می دارد. حتی در حال حاضر نیز مصرف سوخت با استفاده از واگن های سنتی در قیاس با کامیون حدود ۳/۱ در تن / کیلومتر است . ترابری ریلی مزیت دیگری نیز در قیاس با ترابری جاده ای دارد و آن در رابطه با میزان اشغال زمین است . یک شبکه ریلی دو خطه برقی با امکانات کامل سیگنالینگ با عرض ۱۲ متر همان ظرفیتی را ارائه می دارد که یک بزرگراه چهار بانده در هر طرف و با عرض ۴۴ متر ارائه می کند بعبارت دیگر زمین مورد نیاز جاده در قیاس با راه آهن حدود چهار برابر است. مزیت های زیست محیطی اشاره شده بایستی با در نظر گرفتن تولید آلودگی صدا در برخی از مناطق راه آهن مورد ارزیابی قرار گرفته و ترابری ریلی لازم است با سرعت بیشتری نسبت به گذشته برای این موضوع راه حلی را ارائه نماید. آلودگی صدا در ترابری ریلی عمدتا” از چرخ، ریل و تراورناشی می شود. لذا برای کاهش آلودگی صدا بایستی هر سه سیستم را در نظر گرفت . در حال حاضر هنوز طراحی کامل که به میزان قابل توجهی تولید آلودگی صوتی را کاهش دهد بصورت فنی و بازرگانی ارائه نشده است.

افزایش ترابری جاده ای باعث افزایش ترافیک و در نتیجه هدر دادن زمان و تولید بیشتر آلودگی گازهای گلخانه ای خواهد شد. بعنوان مثال کمیسیون اروپا پیش بینی می کند که تا سال ۲۰۵۰ هزینه های تحمیلی این بخش بدلیل افزایش ترافیک حدود ۵۰% افزایش یابد.

بخشی از مشکلات می تواند با تعامل بهتر با راه آهن و یا انتقال ترابری کامل یک بخش به ترابری باری ریلی مرتفع شود. اما برای دستیابی به این موضوع ، ضروری است ترابری ریلی بعنوان مکمل سایر شیوه های ترابری و یا بعنوان ترابری جایگزین مشوق هایی را ارائه نماید تا در زنجیره لجستیک و تجارت جهانی نقش خود را ایفا نماید.

این موضوع با معرفی واگن باری نوآوری شده و ارائه مزایای آن به مشتریان و شبکه لجستیک جامه عمل می پوشد.

مدلهای موجود ترابری و مدل های بالقوه اثبات شده در سایر صنایع ( مانند صنایع خودرو، صنایع شیمیایی، صنایع فولاد، کالاهای نیمه ساخته شده و ساخته شده و ….) نیز می تواند باعث افزایش فزاینده شده و انتقال بار بیشتری را به ترابری ریلی موجب شود  این امر باعث افزایش سهم ترابری ریلی شده و تقویت پایدار ترابری و لجستیک را بدنبال خواهد داشت.

“۵L” Future Initiatives بعنوان اساسی برای رشد جدید در ترابری ریلی بار:

 ۳٫۱ اهداف ۵L

رشد بالای نیازمندی به ترابری ریلی بار نیازمند پاسخگویی سریع می باشد . لذا برای تقویت موقعیت ترابری ریلی بار و توسعه واگن باری مستلزم دقت ، نظم و اراده قوی است . این یعنی اجرای مفهوم کامل و معرفی “واگن باری نوآوری شده ۲۰۳۰” ضروری است.

به هر حال هزینه و ریسک های مربوط به فناوریهای اشاره شده قابل توجه بوده و چالش های بزرگی را پیش روی خود خواهند داشت. هیچیک از عواملی که در ترابری ریلی بار نقش ایفا می کنند، نمی توانند توسعه و اجرای این برنامه را به تنهایی انجام دهند. فرآیند نوآوری بایستی بصورت افقی و عمودی در بخش ریلی اروپا با اراده قوی پیگیری شود. فناوریها و سرمایه گذاری مورد نظر بایستی منافع آشکاری برای تمامی عوامل درگیر در موضوع داشته باشد .

 بدین منظور کمیته نوآوری فنی ترابری ریلی باراصطلاح  “۵L” Future Initiative را مطرح کرده است تا پایه ای برای تقویت موقعیت رقابتی ترابری ریلی بار جهت استفاده از واگن باری نوآوری شده ۲۰۳۰ و مطابق با اصول پایداری جهت گسترش بخش ریلی باشد. این اصطلاح همزمان زمینه مناسبی را فراهم می کند تا تمامی فعالیت ها و تمهیدات با یکدیگر ترکیب شده و راه رسیدن به واگن باری نوآوری شده را هموار سازند. اصطلاح “۵L” چارچوبی را برای پنج عامل رشد که جهت ارائه موفق واگن باری نوآوری شده ضروری هستند به شرح زیر فراهم میسازد.

• آلودگی صوتی کمتر با کاهش قابل توجه آلودگی صوتی از سطح فعلی
• وزن سبکتر ، افزایش ظرفیت، کاهش وزن واگن
• عمر طولانی تر ، کاهش زمان های غیر مفید، افزایش متوسط مسافت طی شده سالیانه، نرخ بالای قابلیت اطمینان
• ظرفیت لجستیکی بالاتر، امکان ترکیب در چرخه خدمات ، خدمات بهتر یا برابر با ترابری جاده ای و هوایی
• هزینه های چرخه عمر متناسب ، قطعات مصرف شده در واگن متناسب با هزینه های آن طی عمر خدمات دهی باشد.

شیوه انتخاب شده ترکیبی است از افزایش در کارایی و بهره وری همراه با کاهش سریع و قابل توجه اثرات منفی در ترابری . واگن باری نوآوری شده جایگزین خوبی برای کامیون بوده و همزمان کاندید خوبی برای حمل های ترکیبی در مفهوم لجستیک خواهد بود. مواردی که اشاره شد مانند اقتصاد و مسائل زیست محیطی، محور بودن واگن باری، نرخ افزایش ترابری ریلی ، مفاهیم تغییر آب و هوایی و …. همه و همه معیاری راجهت بهره وری واگن باری که در سال ۲۰۳۰ ارائه می شود، می دهند. (شکل ۱-۳)

 چنانچه دو مورد زیر در نظر گرفته شود، پیشرفت بزرگی در اجرای عملی و آینده محور درخصوص عوامل رشد ترابری ریلی بعمل خواهد آمد:

• اهدافی که قرار است واگن نوآوری شده به آنها دست یابد به خوبی تعیین شده باشند.
• یک برنامه اجرایی مرحله ای تا سال ۲۰۳۰ ارائه شده باشد.

مفهوم ۵L بر روی فعالیت هایی که ضروری است تا واگن نوآوری شده تا سال ۲۰۳۰ معرفی شود، تمرکز کرده و ترکیب آنها را در نظر می گیرد. این تاکیدی است بر اراده مشارکت کنندگان در معرفی واگن باری و ارائه نظم جدیدی در مشخصات واگن که درگذشته فراموش شده و یا ناقص مطرح می شدند.

۳٫۲ – آلودگی صوتی پایین

یکی از پیش نیازهای دستیابی به رشد ترابری ریلی بار کاهش آلودگی صوتی در این بخش است . این موضوع از این منظر بیشتر اهمیت پیدا می کند که ترابری ریلی گاهی اوقات در ساعات حساس شبانه روز یعنی در شب خدمات رسانی می کند. اصلاح لازمه جهت کاهش آلودگی صوتی در بخشهای چرخ و محور، ترمز و گیربکس خواهد بود. میزان آلودگی صوتی ناشی از واگن نوآوری شده بایستی بیشتر از آلودگی صوتی ساطع شده از واگن مسافری نباشد. شکل ( ۲-۳ )

علیرغم استفاده از ترمز k مطابق با مقررات آلودگی صوتی TSI هنوز جای کار برای کاهش بیشتر آلودگی صوتی از طریق پرهیز از استفاده از چرخ Flat ، افزایش جذب صدا در گیربکس، بهینه کردن ارتعاشات و کاهش درجه انتشار صدا وجود دارد . همه موارد اشاره شده در تداخل با یکدیگر و نه تنها در ارتباط با واگن بلکه با ریل ها نیز می باشند. در نگرش کلی به کاهش آلودگی صوتی بایستی این کاهش در ارتباط با زیر ساختارها نیز در نظر گرفته شود تا از تاثیرات ناخوشایند پرهیز شود. اینرا باید به خاطر داشته باشیم که در واگن هایی که از ترمز K استفاده شده است، ۳/۲ آلودگی صوتی ناشی از ریل و بالاست می باشد. به همین دلیل بایستی واگن باری و خطی که روی آن راه می رود جهت کاهش آلودگی صوتی مشارکت داشته باشند.

۳٫۳- وزن سبکتر

با لحاظ وزن سبکتر برای واگن باری می توان به میزان قابل توجهی به سمت دستیابی به اهداف زیست محیطی و استفاده صحیح از منابع و تولید کمتر گاز Co2 در ترابری ریلی بار قدم برداشت. این موضوع مزایای ترابری ریلی در رابطه با مسائل زیست محیطی را تقویت می کند. واگن های سنتی فعلی در عمل حدود ۳/۱ انرژی مصرفی کامیونهای سنتی را در مقیاس تن / کیلومتر مصرف می کنند.

انجام بهبود در رابطه ظرفیت و وزن دو امکان زیر را مهیا می سازد:

• در حالتی که ظرفیت یکسان است، واگن باری نوآوری شده وزن کل کمتری نسبت به واگن سنتی دارد.
• با در نظر گرفتن وزن مجاز کل، واگن باری نوآوری شده ظرفیت بیشتری را حمل می کند.

از آنجائیکه هر دو امکان اشاره شده باعث رسیدن به اهداف زیست محیطی بوسیله کاهش مصرف انرژی می شوند، لذا جذابیت ترابری ریلی بار برای مشتریان و دارندگان واگن افزایش می یابد. چه قطار سبک با حداکثر طول مجاز داشته باشیم یا قطاری داشته باشیم که ظرفیت حمل بالایی داشته باشد، در هر دو صورت به بهره وری بالایی بدون تحمیل هزینه های اضافی دست می یابیم و این در حالی است که فقط تغییرات را در واگن اعمال کرده ایم و هیچ تغییری در سایر سیستم ها و قطعات ایجاد نشده است. ( به شکل ۳-۳ مراجعه شود).

همچنانکه در شکل های ۳-۱ و ۴-۱ در رابطه با روند ترابری ریلی بار نشان داده شده است، تراکم اقلام حمل شده توسط ریل رو به کاهش می باشد لذا حجم در اختیار جهت حمل بار نیز از اهمیت بالایی برخوردار است و به همین دلیل ضروری است نه تنها به موضوع ظرفیت بلکه به محدودیت های ابعادی نیز توجه شود. شکل ۴-۳ ابعاد خارجی یک کانتینر استاندارد، گاباری مورد استفاده جاری G1 و گاباری GC که بصورت فزاینده ای در اروپا مورد استفاده قرار می گیرد، نشان داده شده است. (شکل ۴-۳)

شکل ۵-۳ نشان می دهد که تعریض کردن واگن از G1 به G2 فقط باعث افزایش ۱۱ در صدی شده در حالیکه تعریض کردن واگن از G1 به GC افزایش ۵۰ درصدی را در بردارد. در مقام مقایسه با کانتینر استاندارد، حجم در اختیار در GC تقریبا دو برابر می شود.

در سالهای اخیر در بیشتر خطوط ریلی اروپای شمالی و بخش شمالی سوئیس واگن های تعریض شده GC مورد استفاده قرار گرفته تا بتوان از واگن های مسافری دو طبقه استفاده نمود. ترابری ریلی بار در برخی موارد از این مزیت به میزان کمی بهره مند شده که عمدتا”‌در حمل وسایل نقلیه و یا ترابری داخل کارخانجات بوده است. با تعریض واگن های باری ، تعداد واگن های مورد نیاز درخطوط حدود ۳۰% کاهش یافته و جذابیت ترابری ریلی بار را افزایش می دهد.

قطعات – ساخت بوسیله مواد سبک وزن

زمانی ساخت از مواد سبک معنی پیدا می کند که مواد درست، به میزان درست در جای درست و به قیمت درست استفاده شده باشد. اصول طراحی جدید از استفاده از مواد کامپوزیتی سبک با مشخصات بهبود یافته حمایت می کند. این موضوع باعث می شود با حفظ مشخصات فنی محصول به میزان قابل توجهی کاهش وزن داشته باشیم .

برای استفاده از مواد سبک جهت ساخت واگن باری، لازم است این موضوع در مرحله تعریف واگن و طراحی مفهومی در نظر گرفته شود. این امر باعث حداکثر بهره برداری در افزایش حجم و کاهش وزن واگن می شود. مواد کامپوزیت جدید، آلومینیوم و فولادهای با مقاومت بالای کشش بصورت گسترده ای با استفاده از فناوریهای مدرن جوشکاریها و اتصالات در ساخت واگن باری مورد استفاده قرار می گیرند. استفاده از نیروهای کشش متناسب با وزن خالص واقعی و ظرفیت واگن این امکان را می دهد تا وزن خالص واگن را کاهش داد.

کارآئی واگن باری نوآوری شده می تواند از طرق زیر نیز افزایش یابد:

• آیرو دینامیک آن بهبود یابد.
• وزن خالص آن متناسب با ظرفیت بار آن باشد .
• بهبود لازم در سیستم رانش خصوصا در مواجهه با قوس ها بعمل آید.

در موارد خاص می توان بهره وری استفاده از انرژی را تاحدود ۲۵% افزایش داد.

۴-۳ عمر طولانی

مسافت طی شده توسط واگنهای باری دارای یک طیف وسیعی بوده و بین ۱۰۰۰۰ تا ۱۵۰۰۰۰ کیلومتر در سال متغیر است. نیازی نیست درخصوص افزایش حداکثر سرعت، فعالیت های اساسی انجام داد بلکه جای بسی کار در زمانهای مرده وجود دارد.( شکل ۶-۳ ) بنا بر این ضروری است مسافت حمل شده واگن باری افزایش یافته و بهره وری استفاده از واگن افزایش یابد.

در دهه های اخیر سرعت عملیات مربوط به بارگیری و تخلیه بار افزایش یافته است اما هنوز عملیات مربوط به وصل کردن واگن های یک قطار بعد از عملیات مانوری نیازمند اصلاح است. در اینخصوص لازم است عملیات مربوط به بازرسی و تست سیستم ترمز همانند بخش مسافری هم از لحاظ زمانی و هم از لحاظ هزینه کاهش یابد.

اگر چه خرابی یک واگن به تنهایی نسبتا” به ندرت پیش می آید اما اثر آن بر روی کل قطار قابل توجه است. هنگامیکه یک واگن دچار مشکل می شود لکوموتیو و سایر واگنها قادر به حرکت نخواهند بود. بنا بر این ضروری است روی کاهش هر چه بیشتر زمانهای تعمیرات برنامه ریزی نشده کار کرد.

در خارج از کشورهای اروپایی، وضعیت واگن ها از طریق پورتال خاصی توسط شرکت های بخش خصوصی پیگیری و بیان می شود و این اطلاعات در اختیار صاحبان واگن گذاشته می شود. بایستی پس از گذشت مدت زمانی و گرفتن نتایج نحوه کنترل واگن ها مشخص شود که کدامیک از شیوه های کنترل، کنترل توسط شرکت های بخش خصوصی و یا نصب امکانات روی واگن ها و دریافت مستقیم آخرین وضعیت واگن ها توسط ما لکان به صلاح است.

توجه به مشخصه “عمر طولانی” که امروزه در برخی موارد جزو موضوعات عدم رضایت مشتریان به حساب می آید نیز می تواند باعث افزایش دقت در واگن های باری شود. این موضوع خود پایه موضوع بعدی یعنی “دارای قابلیت بالای لجستیکی” خواهد بود .

 قطعات فنی –  افزایش زمان در اختیار بودن واگن و افزایش فناوری اتوماسیون کوپلینگ :

 در سالهای اخیر واگن های مسافری و لکوموتیو از فناوری سنسورها (حساسه ها) استفاه فراوانی کرده اند. بعنوان مثال از سنسورها استفاده شده و آخرین وضعیت ترمزها را بصورت مستقیم از لحاظ نیاز به تعمیر به کابین کاپیتان ارسال می دارد و با حداقل کردن زمان خرابی ها، میزان در اختیار بودن واگن را افزایش می دهد. با در نظر گرفتن فرآیند افزایش زمان در اختیار بودن واگن ها می توان زمان در اختیار نبودن واگن ها را به دلیل خرابی قلاب به یک سوم کاهش داد .( شکل ۸-۳)

اگرچه در سالهای اخیر فرآیندها و تبادل داده ها بین مراکز تعمیر و نگهداری و مالکین واگن ها و مسئولین راه آهن بصورت گسترده ای افزایش یافته است و حمل اقلام تا کارگاهها تا حد زیادی بهینه سازی شده است اما هنوز تلاش برای استفاده از سیستم های شناسایی درترابری ریلی از موفقیت چندانی برخوردار نبوده است. فناوری حساسه ها اطلاعات مورد نیاز با نک های اطلاعاتی را فراهم می آورد و در قدم بعدی این اطلاعات می تواند مورد بهینه سازی جهت بهره برداری قرار گیرد. ضمنا موضوع استفاده از برق در واگنها ی باری هنوز بصورت موفقیت آمیزحل نشده است.

اگر اهدافی را که کمیسیون اروپا برای استفاده از فناوریهای هوشمند در ترابری آتی معین کرده را در نظر بگیریم، این وضعیت در ترابری ریلی بار در مراحل ابتدایی خود قرار دارد. نیاز به سرمایه گذاری کم برای واگن ها ی  باری، تجهیزات  ثابت، سطح بالایی از اطمینان و سهل بودن بهره برداری معیارهای مهم این صنعت می باشند. سیستم شماره گذاری تک به تک واگن ها و بانک اطلاعاتی اروپا زمینه توسعه بیشتر این بخش را فراهم آورده است.

شرایط مشابهی درخصوص تجهیزات ارتباطی بین واگنها یعنی “کوپلینگ ها” وجود دارد. مشخصاتی مانند سریع ، ایمن و فرآیند ارگونومیک داشتن در کوپلینگ ها مطرح است. این سیستم بایستی با سیستم های پیچی قدیمی هماهنگ باشد. بعنوان مثال در کشورهای فنلاند و ترکیه استفاده از ترکیبی از فناوریهای اشاره شده با موفقیت تجربه شده است.

به هر حال استفاده ترکیبی از فناوری های سنتی و جدید منافع را کاهش می دهد و ضروری است طی یک مدتی ( مثلا” ۸ سال) سیستم سنتی کنار گذاشته شده و از فناوریهای جدید استفاده گردد . استفاده از سیستم کوپلینگ اتوماتیک به میزان زیادی عملیات بهره برداری از واگن های باری را ساده کرده و ضمن سرعت بخشیدن به انجام کار از خطرات فیزیکی که کارگران را تهدید می کرد کاسته است. در امریکا شرایط سخت کاری کارگرانی که در تخلیه واگن های باری کار می کردند و سیستم های سنتی و پیچی مشکلات زیادی را ایجاد می کرد مهمترین دلیل استفاده از سیستم اتوماتیک بود. شکل ۹-۳

اطمینان بالا:

ضروری است آماده ارائه خدمت بودن واگن های باری افزایش یابد. فناوری استفاده شده در لکوموتیو ها اثبات کرد که با افزایش پیچیدگی تکنولوژی لزوما” میزان در اختیار بودن آن کاهش نمی یابد و جای تشکر از فناوریهای IT و شناسایی و تعمیر سیستم ها دارد. لازم است از این تکنولوژیها در واگن های باری نیز استفاده شود . زمان تعمیرات برنامه ریزی نشده چه در کارگاه و چه بوسیله تیم های سیار بایستی به میزان زیادی کاسته شود.

۵-۳ فاکتور ” داشتن قابلیت های لجستیکی” :

دو موضوعی که می تواند جذابیت و رقابت پذیری ترابری ریلی بار را باعث شود عبارتند از :

• امکان الحاق به زنجیره لجستیک مشتریان
• بکارگیری مفاهیم و فناوریهای مطروحه در “لجستیک سبز”

داشتن ” قابلیت های لجستیکی ” بالا بصورت روز افزونی اهمیت بیشتری پیدا می کند . در بسیاری از موارد فرآیندهای زنجیره عرضه فعلی به محدودیت های بهینه سازی خود رسیده است. بخش هایی که می تواند محل بهبود واقع شود، عبارتند از افزایش ارتباطات داخلی ارائه کنندگان خدمات ترابری، فرآیندها و منابع . این  موضوع شامل شیوه های جدید به کارگیری گروهی و یا تک تک واگن های باری در شبکه های تامین و توزیع، گروه بندی سریع اقلام، ترابری بخشی و یا کامل محموله ، انتقال ترابری بین المللی از جاده ای به ریلی و معرفی فناوریهای جدید در ساخت واگن باری می شود.

یک محرک قوی که می تواند جذابیت ترابری ریلی را افزایش دهد تفکر برای استفاده از شیوه های حمل ترکیبی است. مشتریان ترابری ریلی علاقه مند شیوه های لجستیکی هستند که ترکیبی از ترابری ریلی و جاده ای باشد. مزیت ترابری ریلی که حامی مسائل زیست محیطی است در ترکیب با وسایل نقلیه جاده ای که از سوخت های پاک و برقی استفاده می کنند، افزایش خواهد یافت. بنابراین واگن باری معرفی شده برای سال ۲۰۳۰ قابلیت دسترسی ، کیفیت و کارآیی بالا را جهت ارائه خدمات لجستیکی معرفی خواهد کرد. بنابراین انتظار می رود تا سال ۲۰۳۰ میزان باری که توسط ترابری ریلی بار حمل خواهد شد بدلیل مسائل زیست محیطی افزایش یابد.

همچنانکه در بخش های ۱-۱ تا ۳-۱ توضیح داده شد، قابلیت رشد، پویایی و مدیریت هوشمند منابع،  ترابری ریلی بار را برآن می دارد تا در زنجیره لجستیک از مزیت های سایر شیوه های حمل و خدمات رسانی بصورت ترکیبی استفاده نماید. این اهداف زمانی حاصل خواهد شد که حمل و نقل ریلی بار موقعیت خود را در موارد زیر بدست آورده و بصورت دائمی در شبکه حضور داشته باشد:

• در زنجیره عرضه حضور داشته باشد
• سایر شیوه های ترابری را به یکدیگر متصل کند
• در محل امکانات بارگیری و تخلیه مشتریان حضور داشته باشد.
• در مراحل کنترل نقش ایفا کند.

این بدان معنی خواهد بود که ترابری ریلی نیازمند استفاده از فناوریهای اطلاعات و شفاف سازی است و همین امر ترکیب ترابری ریلی بار با سایر شیوه های حمل را تسهیل می کند . طراحی مناسب امکان افزایش ظرفیت حمل بار در داخل واگن ها را باعث شده و سرعت بخشیدن در بارگیری و تخلیه و حتی امکان حمل در خارج بدنه قطار را میسر خواهد کرد.

در دنیای لجستیک که جهانی سازی و پایداری اهمیت روزافزونی پیدا می کند، موفقیت صنایع بستگی به خوب عمل کردن خدمات ترابری و لجستیک خواهد داشت. در اروپا و سایر کشورها ارتباطات داخلی و وظایف لجستیکی عامل مهمی در موفقیت به شمار می روند. لذا ترابری ریلی بار این فرصت را دارد که خود را با نیازمندیهای لجستیکی زیر هماهنگ سازد:

• دسترسی و تطابق با استراتژی های شبکه ها و فرآیندها
• تطابق فنی از لحاظ مشخصات، نوع مواد و ابعاد
• شبکه های اطلاعاتی
• پشتیبانی جهت استفاده هر چه بیشتر از اتوماسیون در فرآیندها

بدیهی است در هریک از موارد فوق، واگن باری پیشنهاد هایی در رابطه با کاهش انرژی و صرفه جویی در مصرف را ارائه خواهد کرد.چنانچه خدمات ارائه شده با نیازمندیها تطابق داشته باشد واگن نوآوری شده سال ۲۰۳۰ یک موقعیت جدید در سیستم عرضه پیدا کرده و همچنین باعث دستیابی به اهداف زیست محیطی خواهد شد.

نوآوریهای فنی فرآیند محور – تطابق با نیازمندیهای لجستیکی و انتظارات پایداری :

از آنجائیکه ترابری بار نقش حائل بین جریان مواد اولیه و مراکز صنعتی و تولیدی ایفا می کند و چون معمولا” در محل صنایع امکانات تخلیه و بارگیری وجود ندارد لذا راه آهن بایستی راه حلی را برای این موضوع ارائه نماید و با استفاده از حمل ترکیبی ریلی و جاده شیوه حمل اقتصادی را ارائه نماید.

تاسیس بنادر ریلی یا به عبارت کلی تر ایجاد پلت فرم های ترکیبی برای ترابری می تواند بعنوان یک راه حل تلقی شود. این موضوع باعث دستیابی موسسات حمل و نقل و دریافت کنندگان اقلام به شبکه ریلی می شود. واگن باری معرفی شده برای سال ۲۰۳۰ از حمل ترکیبی حمایت کرده و مشخصه های ذیل را ارائه خواهد کرد:

• حجم بالا ( فضای انبارش اقلام و قابل تطبیق با نوع کالا و باری که حمل می شود و با امکان بازکردن دیواره به ارتفاع سه متربرای بارگیری)
• سریع: باز شدن اتوماتیک درب ها تا آنجائیکه میسر است. ( بدون نیاز به نیروی انسانی اضافی و امکان استفاده در تمامی فصول)
• بارگیری و تخلیه بدون هیچگونه مانعی : امکان اتصال به سیستم های تخلیه و بارگیری اتوماتیک.
• جانمایی متناسب فضای بارگیری براساس ماهیت کالا
• اتصال و جداکردن واگن به و یا از گروهی از واگن ها بدون نیاز به نیروی انسانی و زمانی برای این فرآیند.

۳٫۶ عامل رشد ” هزینه عمر محور”

هر چند ایده های جدید در طراحی و بهره برداری از واگن باری نوآوری شده در نظر گرفته شده است، اما بایستی همیشه بخاطر داشته باشیم واگن باری محصولی با عمر طولانی می باشد. واگن در فرآیند لجستیک مدرن ضمن اینکه خدمات ترابری با کیفیت بالا ارائه می دارد، لازم است عملکرد اقتصادی آن در کل طول عمرش در نظر گرفته شود. هزینه های هر مرحله از عمر واگن و درآمدهای ناشی از آن و همچنین پایداری شرایط، لازم است مدنظر باشد . یک تفاوت اساسی بین هزینه خرید و هزینه های پس از خرید بایستی قائل شد. هزینه خرید در هنگام اتخاذ تصمیم برای خرید روشن به نظر می رسد در حالی که هزینه های پس از خرید آنچنان روشن نبوده و قابل پیش بینی نیز نمی باشد. بنابراین ضروری است فرمولی برای محاسبه هزینه های کل طول عمر واگن ارائه شود.